Goodwill is in de ondernemingswereld een vaak terugkerend begrip. Het is echter een wat eigenaardig balansactief. Dit voegt onmiskenbaar waarde toe aan een onderneming, maar het is eerder ‘abstracte’ waarde. Je kan het immers niet zo makkelijk concreet aanwijzen of er de vinger op leggen. Denk bijvoorbeeld aan merken en octrooien, of aan het cliënteel van een onderneming. Dat deze zaken waarde hebben staat buiten kijf. Een concrete waardebepaling is echter nog een ander paar mouwen. Wat moet je zoal weten over goodwill en badwill?
Overzicht inhoud tonen
Betekenis vangoodwill
Wat is goodwill?
Goodwill is kort gezegd de meerwaarde van een bedrijf boven het netto vermogen. We maken het wat concreter. Een onderneming bestaat natuurlijk uit heel wat activa en passiva. De activa hebben een bepaalde waarde, zoveel is duidelijk. Stel dat er bijvoorbeeld op het actief van de balans een gebouw staat dan heeft zo’n gebouw wellicht aanzienlijke waarde. Hetzelfde geldt voor een terrein, een machine, een wagen, noem maar op.
De marktwaarde van een bedrijf is echter niet alleen de totale waarde van haar activa (bezittingen). Er spelen ook andere elementen mee. Die zijn niet zo duidelijk zichtbaar of aanwijsbaar als pakweg een gebouw of machine. Die andere elementen, die mee de marktwaarde van een bedrijf opdrijven en bepalen, maar die niet meteen zo concreet aan te tonen zijn noemen we ‘goodwill’.
Toekomstige winstmogelijkheden
Je kan die elementen ook zien als ‘toekomstige waarde’ en ‘toekomstige winstmogelijkheden’. Ze zijn nu nog niet zichtbaar, ook niet op de balans. Maar de kans bestaat dat ze dat in de toekomst wel zullen worden. Met andere woorden: ze vertegenwoordigen dus een soort van ‘toekomstige inkomsten’ van de onderneming.
Goodwill concreet
Wat valt er nu concreet onder goodwill? Goodwill is immers een globale benaming, waar heel wat uiteenlopende zaken onder vallen. De belangrijkste ‘goodwill-activa’ zijn onder andere merken en octrooien, know-how, personeel en cliënteel.
Merken enoctrooien
Eenmerk heeft een bepaalde waarde. Het is niet tastbaar of zichtbaar, maar jeproducten mogen verkopen onder een bepaalde merknaam maakt ze waardevoller. Zoleiden sommige merken automatisch tot een hogere verkoop omdat mensen zeassociëren met degelijkheid en kwaliteit.
Hetzelfde geldt voor bijvoorbeeld octrooien voor nieuwe uitvindingen. Een bedrijf dat technologische vernieuwingen heeft bedacht of iets origineels heeft bedacht krijgt hierdoor een hogere marktwaarde in vergelijking met haar concurrenten.
Know-how
Veelkennis en know-how in huis hebben (of meer know-how dan de concurrentie) drijftde marktwaarde van een onderneming op.
Personeel
Wiehooggeschoold personeel in huis heeft met uitzonderlijke skills zal daardooreen hogere marktwaarde krijgen. Immers, het bedrijf beschikt over troeven dieconcurrenten niet in huis hebben. Dat verhoogt de marktwaarde van deonderneming.
Cliënteel
Wanneereen bedrijf wordt overgenomen neemt de overnemer niet alleen de gebouwen, demachines, de kasten, stoelen of balpennen over. Het bestaande cliënteel gaatook mee over naar de nieuwe overnemer. Klanten blijven immers niet meteen vande ene dag op de andere weg, alleen maar omdat de eigenaar van een bedrijfverandert. Een bedrijf met een goed loyaal cliënteel heeft een hogeremarktwaarde dan een bedrijf met een minder trouw publiek dat komt en gaat.
Hetzelfdeprincipe geldt voor het patiënteel van een arts. Ook dit wordt vaak alsgoodwill beschouwd wanneer de zaak door een andere geneesheer wordt voortgezetof overgenomen.
Wanneer ontstaatgoodwill?
Goodwillontstaat vooral wanneer er een overname gebeurt.
Voorbeeld 1
BedrijfPannenkoek BV wil het bedrijf Wafelbak BV overnemen en telt daarvoor pakweg 5miljoen euro neer. Nochtans, het eigen vermogen van Wafelbak BV bedraagt 4.000.000EUR. Er is dus 20% meer betaald dan de boekwaarde van het overgenomen bedrijf (concreet:1.000.000 EUR meer). Er is dan sprake van 1.000.000 EUR goodwill.
Jekunt je nu afvragen: waarom is Pannenkoek BV zo gek om 5.000.000 EUR te betalenvoor een bedrijf waarvan de boekwaarde (alle activa minus de schulden) maar4.000.000 EUR bedraagt?
Welnu,misschien is Pannenkoek nog niet helemaal zo getikt als je denkt. Ze aasde allanger op een overname van Wafelbak omdat dit bedrijf een uitstekende liggingheeft, een trouw en jarenlang zorgvuldig opgebouwd cliënteel dat vanuit alleomringende dorpen naar Wafelbak komt omdat de wafels zo uitzonderlijk heerlijkzijn, of omdat het personeel van Wafelbak een speciale techniek kent om wafelste bakken die veel lekkerder smaken dan wafels eender waar elders.
Kortom,Pannenkoek is bereid meer te betalen om ook die onzichtbare, niet aantoonbaremaar wel duidelijk waardevolle zaken ook mee over te nemen.
Goodwillis dus de prijs die men betaalt voor het verwerven van een onderneming ofbedrijfsafdeling voor zover die hoger is dan de nettowaarde (werkelijke waardeactiefbestanddelen min werkelijke waarde passiefbestanddelen) van dieonderneming.
Voorbeeld 2
Steldat een onderneming met volgende balans haar vermogensbestanddelen verkooptvoor 550.000 EUR:
ACTIVA
Materielevaste activa (gebouwen): 200.000
PASSIVA
- Eigen vermogen: 90.000
- Schulden: 30.000
DIT GEEFT:
- Werkelijke waarde gebouw: 500.000
- – Schulden: 30.000
- = nettowaarde 470.000
Degoodwill is gelijk aan het verschil tussen de betaalde prijs (550.000 EUR) ende nettowaarde van de onderneming (470.000 EUR) en bedraagt dus in dit geval80.000 EUR
Is er dan ookbadwill?
Wie niet het goede doet doet het kwade zegt het spreekwoord. Kan je dan net als goodwill ook badwill hebben? Jazeker. Stel dat je een voor een bedrijf een prijs betaalt onder de balanswaarde van de onderneming. Dit negatieve verschil tussen de balanswaarde en de betaalde prijs noemt men ‘badwill’ (of ‘negatieve goodwill’).
Hoe ontstaat badwill?
In welke gevallen doet badwill zich dan zoal voor? Hoe ontstaat het? Denk bijvoorbeeld aan zaken die nog niet in de balans zijn geboekt maar wel in de toekomst boven het bedrijf hangen. Een typisch voorbeeld is een schadeclaim. Het bedrijf hoeft hiervoor echter nog geen voorziening aan te leggen. Maar dit kan de koper wel afschrikken. Hij brengt dan misschien zelfs een lager bod uit.
Andere oorzaken van badwill
Ook andere oorzaken van badwill zijn mogelijk, zoals een reputatierisico. Herinner je bijvoorbeeld de zaak rond de frauduleuze technologie in Volkswagen. Frauduleuze praktijken leiden er wel eens toe dat klanten hun vertrouwen in het bedrijf verliezen. Ze zijn dan minder geneigd om de producten van dat bedrijf te kopen. Het gevolg? De waarde van de onderneming vermindert, misschien wel onder het niveau van de balansactiva.
Waar vind jegoodwill op de balans?
Belgischejaarrekeningen
Op een Belgische balans vind je goodwill in post 21 van de balans (‘immateriële vaste activa’):
Aangezien goodwill een ‘onlichamelijk’ ondernemingsmiddel is is het logisch dat men deze onder deze balansrubriek rangschikt.
Opgelet: men kan enkel goodwill verkregen van derden op de balans boeken. Zelf ontwikkelde goodwill vind je daarentegen niet op de balans. De reden hiervoor is dat zelf ontwikkelde goodwill geen vervaardigingsprijs heeft en dus boekhoudkundig ook geen aanschaffingswaarde. De eigen goodwill is met andere woorden niet exact te bepalen.
De Commissie voor Boekhoudkundige Normen publiceerde een uitgebreid advies over de boekhoudkundige verwerking van immateriële vaste activa. Hierin lees je ook hoe men goodwill en de afschrijvingen op goodwill moet boeken.
Nederlandsejaarrekeningen
Ookin een Nederlandse balans tref je goodwill onder de ‘immateriële vaste activa’aan.
Hoe zien bankengoodwill?
Goodwill als waardeloos actief?
Financiële instellingen hebben meestal geen hoge pet op van goodwill. Men brengt de ‘immateriële vaste activa’ (post 21 op een Belgische balans) zelfs helemaal in mindering van het eigen vermogen.
Banken doen dit vooral veiligheidshalve. Het is immers zo dat immateriële vaste activa inderdaad meestal weinig waard zijn. Brevetten, licenties, noem maar op, het is allemaal moeilijk verkoopbaar aan iemand anders.
Een genuanceerder verhaal
Toch is dit voor discussie vatbaar. Je zou immers kunnen argumenteren dat immateriële vaste activa niet altijd en in elk geval een waardeloos actief zijn. Met name goodwill voegt wel degelijk waarde toe aan de activa van het bedrijf. Bovendien is het ook verkoopbaar aan een derde. Een arts kan bijvoorbeeld perfect zijn patiënteel verkopen. Een genuanceerde houding ten aanzien van goodwill is dan ook de beste manier om dit te bekijken.
Lees verder
Immateriële vaste activa op de balans
Bronnen
BUYSE, I. & DEKEYSER, M., “Balanslezen voor niet-ingewijden”, Roularta, 2011.
VAN DE WOESTEYNE, I., “Boekhoudrecht in essentie”, Intersentia, 2017.
ROEGIERS, E., “Financiële analyse”, Kluwer Opleidingen, 2016.
Misschien vind je dit ook interessant:
Al ingeschreven op onze nieuwsbrief?
